Od pierwszego dnia życia dziecko rozwija swoje zdolności poznawcze poprzez zmysły. Węch, smak, dotyk, dźwięk – wszystkie te bodźce sensoryczne rodzić może wprowadzić do codziennych zabaw, znacznie zwiększając tym samym spektrum doznań malucha, a przez to stymulując jego szybszy i pełniejszy rozwój fizyczny, umysłowy oraz psychiczny. 

Zabawy sensoryczne w domu

W ostatnich latach bardzo popularne stały się zajęcia baby sensory, przeznaczone dla maluchów do roku życia, dzięki którym rodzice pod okiem instruktora poprzez rozmaite aktywności stymulują zdolności motoryczne dziecka, ich rozwój społeczno-emocjonalny oraz sposoby komunikacji ze światem. Takie ćwiczenia eksplorujące różne bodźce są szczególnie ważne we wczesnym okresie życia dziecka, gdyż doznania sensoryczne intensyfikują powstawanie w mózgu dziecka milionów nowych połączeń, co później pozytywnie wpływa na zdolność opanowywania nowych umiejętności. 

Ale zajęcia ogólnorozwojowe opierające się na odczuciach sensorycznych warto kontynuować także ze starszymi dziećmi. Jeśli nie mamy możliwości zapisania dziecka na takie zajęcia lub jeśli nie chodzi ono do przedszkola, gdzie wiele zabaw ma taki właśnie charakter, można w domowych warunkach samemu przygotować zabawy sensoryczne dla malucha. Przedstawiamy kilka pomysłów.

Malowanie palcami

Nie bójmy się dać dziecku farby i rolkę papieru i pozwolić mu malować dłońmi, a nawet stopami. Być może sprzątanie po takiej zabawie zajmie trochę dłużej niż zwykle, ale podczas malowania dziecko nie tylko będzie się świetnie bawić – jeśli damy mu do zabawy farby o różnej konsystencji lub różne rodzaje papieru (np. tekturę, papier czerpany i gładki papier kredowy), dziecko pozna w dotyku różnice wynikające z faktury powierzchni.

Z produktów dostępnych w domu można także przygotować farbę zapachową: połączyć w równych proporcjach klej w płynnej postaci, wodę i galaretkę w proszku. Gdy taka farba zaschnie, nie dość, że ma nieregularną fakturę, to gdy się ją potrze palcem, można poczuć owocowy zapach. Pamiętaj jednak, żeby użyć bezpiecznego, nietoksycznego kleju.

Zabawa jedzeniem – nie tylko odkrywanie smaków

Jedzenie też może służyć do malowania. Co prawda w kuchni znowu może zapanować nieporządek, ale jednocześnie dostarczy to dziecku mnóstwo bodźców. Pozwól dziecku wykonać obrazek z jedzenia, przy czym przygotuj materiały o różnej fakturze i kształcie. Można wykonać ekspresyjny obrazek z rozgniecionego banana lub ziemniaka, budyniu, makaronu i ziarenek kaszy albo układać na talerzu geometryczne kształty lub twarze z owoców i warzyw.

W tym ostatnim przypadku wykonane dzieło może potem posłużyć do odkrywania nowych smaków – mały artysta niech zamknie oczy i zgaduje, który kawałek owocu dostał do spróbowania. Postaraj się użyć różnorodnych owoców i warzyw, zarówno cierpkich, gorzkich, jak i kwaśnych. Być może dziecko odkryje podczas tej zabawy nowy ulubiony, a przede wszystkim zdrowy przysmak.

Pudełko odkrywcy

Włóż do średniej wielkości pudełka przedmioty o różnej fakturze, wielkości i wadze. W wieczku zrób mały otwór na rączkę dziecka, które będzie musiało zgadnąć co się znajduje w pudełku. Możesz też zrobić kilka mniejszych pudełek, w którym umieścisz po jednym przedmiocie, przy czym każdy z nich powinien mieć inne cechy, np. futerko z długim włosiem, kauczukowa piłeczka, szorstka ściereczka, piasek kinetyczny, slime domowej roboty czy ryż. Pozwól dziecku dotykać zawartości i bawić się nią.

Taniec i zabawy z muzyką

Kontakt z muzyką we wczesnym wieku zwiększa zdolności poznawcze dzieci. Badania wykazują, że osobom, które potrafią grać na instrumentach, czytać nuty i które “czują” rytm, łatwiej w przyszłości opanować przedmioty ścisłe, a w szczególności matematykę. Zabawy przy muzyce poprawiają również motorykę dzieci i nie wymagają od rodzica dużej inwencji twórczej. Najprostsza zabawa – znaleźć przyjemne dla ucha, rytmiczne piosenki i pozwolić dziecku po prostu tańczyć. 

Inną formą zabawy przy muzyce, która przy okazji nauczy dziecko większego skupienia, może być wzajemne powtarzanie swoich ruchów. Najpierw krótki układ pod muzykę wykona opiekun, a dziecko musi je powtórzyć, a potem to opiekun powtarza układ wymyślony przez dziecko.

Mówiąc o muzyce warto pokazać maluchowi, że jest ona wszędzie i każdy przedmiot wytwarza jakiś dźwięk. W ramach takiej muzycznej zabawy sensorycznej warto postukać w różne domowe przedmioty, odkryć ich unikalny dźwięk i na ich podstawie stworzyć z dzieckiem własny utwór. Należy jednak pamiętać, by dźwięki wytwarzane podczas zabawy nie były ani głośne ani nieprzyjemne, gdyż u niektórych dzieci może to wywołać negatywne reakcje, w tym dyskomfort lub nawet strach.

Zabawy z ciastoliną

Dzieci uwielbiają wszystko co można kształtować, ugniatać, rolować, wałkować i rozrywać. Ciastolina jest do tego idealna, a poza doznaniami dotykowymi pomaga też rozwinąć motorykę dłoni i palców. Możesz dać dziecku zadania, prosząc o ulepienie kwiatka lub jakiegoś zwierzątka, albo dać mu kompletnie wolną rękę – niech lepi z ciastoliny co tylko zapragnie!

Fajnych wrażeń dotykowych dostarczy dziecku również zabawa piaskiem kinetycznym lub lekko lepkim “glutem”, który można kupić w sklepie z zabawkami lub wykonać samemu.